Kinderen leren klakkeloos en ogenschijnlijk makkelijk.
Van pianospelen tot het aanleren van een tweede taal. Rijtjes onsamenhangende informatie dat levenslang blijft 'hangen'. Mits, nach ,bei, zeit... De kinderliedjes van toen.
Op latere leeftijd is het leren van informatie een stuk lastiger. En als je er niets meer mee doet raak je het kwijt. Maar toch worden we wijzer met het ouder worden. Hoe werkt dat?
Steeds wijzer
Gelukkig wordt er niet alleen maar negatief over ouderen gedacht. Het gezegde ‘wijsheid komt met de jaren’ verwijst naar één van de positieve veranderingen van het ouder worden.
Wijs brein
Bepaalde hersenfuncties die met het ‘wijzer worden’ te maken hebben blijven zich ontwikkelen. De hersenen vormen een toenemend complex netwerk van informatie en kennis als gevolg van stimulatie, leren en ervaring.
Nieuwe informatie wordt op een zinvolle manier geïntegreerd in een bestaand netwerk van kennis. Dit maakt dat ouderen moeite hebben met het leren van betekenisloze informatie, bijvoorbeeld het klakkeloos leren van rijtje met woorden zonder context, terwijl jongeren hier een stuk beter in zijn.
Ouderen zijn op hun beurt beter in het leggen en integreren van betekenisvolle verbanden. Het relativeringsvermogen neemt bij het ouder worden toe en de focus wordt hiermee selectiever en doelmatiger. En dat maakt wijzer. Door de toenemende levenservaring verloopt de oordeelsvorming bij ouderen op een meer pragmatische manier. Ouderen blijken zich hierdoor goed te kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en kunnen goed profiteren van jarenlange ervaring. Bij het ouder worden ontwikkel je daardoor vaak een effectieve coping, En dus ook een wijs brein.
Succesvol ouder worden
‘Succesvol ouder worden’ is dan ook de nieuwe slogan in het zorgbeleid voor ouderen. Er is de afgelopen 10 jaar veel onderzoek gedaan naar de factoren die kunnen bijdragen aan succesvol ouder worden.
Succesvol ouder worden staat voor veerkrachtt: de mogelijkheden om zich aan de veranderende omstandigheden aan te passen. Veerkracht hangt samen met een goede gezondheid en een positief gevoel van welbevinden. Vooral een leefstijl waarbij de oudere zowel intellectueel als sociaal actief is blijkt samen te hangen met een vertraagde cognitieve achteruitgang.
Cognitieve reserves
Succesvolle veroudering hangt ook samen met het hebben en behouden van zogenaamde cognitieve reserves. Voorbeelden van cognitieve reserves zijn intelligentie, stimulatie in het vroegere leven, zoals gevolgd onderwijs en het hebben van uitdagend werk.
Ouderen met grotere cognitieve reserves kunnen meer strategieën inzetten om hun doelen te bereiken en zich te beschermen tegen mentale achteruitgang in vergelijking met ouderen die minder cognitieve reserves hebben.
Positieve focus helpt
Uit onderzoek blijkt dat ‘gelukkige’ ouderen op een aantal punten met ‘ongelukkige’ ouderen verschillen.
Op de eerste plaats hebben ouderen die zichzelf als gelukkig beschouwen meer regelmatige en langdurige sociale contacten dan ongelukkige ouderen.
Ten tweede bestaat er bij ongelukkige ouderen de vrees voor mentale achteruitgang, omdat ze denken dat dit hun persoonlijkheid negatief zal veranderen.
Tot slot blijken gelukkige ouderen zich meer te richten op mogelijkheden dan op onmogelijkheden en meer aandacht te schenken aan behaalde winst dan verlies.
Een positieve focus op de eigen veroudering blijkt een sterk voorspellende waarde voor een gunstige levensverwachting te hebben.
Alles wat je aandacht geeft groeit!