Wil jij anderen vanuit hun eigen kracht zélf oplossingen laten vinden voor hun problemen? Lees dan onze tips om (nog meer) oplossingsgericht te werken.
1. Begin met het einde voor ogen
Vraag aan je gesprekspartner waar hij of zij uit wil komen na gesprekken of wat het beste resultaat is na een succesvol traject. Zonder doel(analyse) is de kans groot dat iemand niet in beweging komt. Focus dus op de gewenste situatie en niet op het probleem.
Wat zal het beste resultaat zijn van een aantal gesprekken met mij? Welk verschil maakt dit voor je?
2. Geef erkenning door copingsvragen
Coping is hoe je met jezelf en met anderen omgaat in lastige situaties of interacties.
Als iemand hierin vastloopt betekent meestal dar er al vele pogingen zijn gedaan om het tij te keren. Erkenning kun je ook geven zonder het probleem helemaal uit te pluizen, namelijk door te vragen wat helpt of eerder hielp.
Wat doe of deed je al om het hoofd boven water te houden?
3. Focus op sterke kanten
Loop niet te hard van stapel bij het analyseren van doelen. Om over verandering na te kunnen denken is het noodzakelijk om eerst stil te staan bij je sterke kanten, vaardigheden en compensaties. De fundering moet eerst goed (genoeg) zijn om daarop te bouwen, waarbij je gebruik maakt van wat er al is. Hoe kan iemand deze sterke kanten inzetten in de huidige situatie? Wie en wat geeft steun en veiligheid?
Welke sterke kanten en vaardigheden kun je inzetten om vooruit te komen? Hoe heb je dat eerder gedaan?
4. Let op positieve uitzonderingen
Problemen zijn er nooit 24 uur per dag. Er zijn namelijk altijd uitzonderingen waarin het probleem er minder is (ook al is het maar een klein beetje). Kleine momenten dat het lichter of rustiger aanvoelt. Maak een witboek in plaats van een zwartboek.
Let dagelijks op de momenten dat het al even anders is en dat het lukt om je staande te houden in deze lastige situatie. Hoe doe je dat?
5. Ga op je handen zitten
Laat je eigen mening, kennis en ervaring bij voorkeur buiten beschouwing. Geef alleen advies op uitnodiging. Stel open vragen, laat stiltes vallen en leun achterover, zodat je gesprekspartner de ruimte krijgt om zelf na te denken. Accepteer de (unieke) zienswijze en de oplossingen die door de ander worden aangedragen als deze hem of haar helpen om vooruit te komen.
6. Ga uit van mogelijkheden
De vraag naar wat er fout gaat is overbodig bij oplossingsgericht werken.
Ga liever uit van mogelijkheden, kansen en uitdagingen en bespreek wat iemand wél wil. Focus op de gewenste situatie in de toekomst.
Wat wil je voor het probleem of conflict in de plaats? Hoe zou je het anders willen hebben als je de kans zou krijgen en de kracht zou hebben om het tij te keren?
7. Gebruik andere perspectieven
Als je door de bomen het bos niet meer ziet helpt het om verschillende perspectieven te gebruiken. Bijvoorbeeld het perspectief van de ander of dat van een toevallige voorbijganger. Bedenk (of vraag daadwerkelijk na) hoe vrienden of collega's met een bepaalde situatie omgaan.
Stel ik zou je (...) vragen wat het beste resultaat zou zijn van gesprekken. Wat zou hij of zij dan zeggen?
8. Geef complimenten
We weten allemaal dat opstekers veel beter helpen dan afbranders. Belonen werkt immers werkt dan bestraffen.
Focus en versterk daarom wat er werkt en wat iemand (al) doet om vooruit te komen. Dat kan verbaal (met woorden), non-verbaal (met je houding, knikken, hummen, meeschrijven), direct (gericht op het resultaat) of indirect (gericht op het proces).
Complimenten zijn bij voorkeur indirect en welgemeend.
Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
9. Verken de vraag achter de vraag
Onrealistische doelen bestaan niet. Maak een doel realistisch door te vragen naar verschil en betekenis van de gewenste situatie. Wat motiveert iemand? Wat maakt(e) het werk (of het leven) de moeite waard? Wat geeft goede zin en betekenis? wat kenmerkt jou als persoon en wat is een belangrijke waarde in het leven?
Stel dat je dichter bij jouw ideale of gewenste situatie komt. Welk verschil maakt dat voor jou?
10. Stel de nuttigheidsvraag
Vraag herhaaldelijk om feedback over jouw aanpak en over de inhoud van het gesprek. Profiteer van deze feedback door aan te sluiten. Stop met wat er niet werkt en zorg dat je niet sneller gaat dan je gesprekspartner.
Als je terugblikt op wat we tot nu toe besproken hebben, wat is belangrijk en nuttig voor je? Wat kan er in een volgend gesprek eventueel anders worden besproken of gedaan?
En wat nog meer?
Heb je zelf nóg meer tips om oplossingsgericht te werken?
We nodigen je graag uit om deze onderaan de blog met de wereld te delen!
