top of page

Positieve gezondheid in de ouderenzorg

Foto van schrijver: René den HaanRené den Haan

Oud worden

Iedereen wil oud worden, maar niemand wil het zijn. Althans, als je maar goed van lijf, ledematen en geest blijft, zo wordt vaak gezegd.

Maar dit is helaas niet iedereen gegeven. Veroudering gepaard gaat met veranderingen van het lichaam en de geest. Dit is een uniek proces dat bij iedereen anders verloopt. Met het ouder worden neemt de kans toe op het hebben van een (of meerdere) ziekte(n) of beperking(en). Helaas is het wens om vitaal en gezond ouder te worden dus niet iedereen gegeven.


Oud is out

Ondanks dat men graag oud wil worden, heeft veroudering een negatieve bijsmaak in onze maatschappij. Ouderdom wordt vaak geassocieerd met de naderende dood, het hebben van ziekten, in verval komen, termen als gebreken, dementie, eenzaamheid en afhankelijkheid. Omdat mensen over het algemeen ouder worden in vergelijking met vroeger hoort het thema 'de dood' minder bij jongeren.

In het algemeen doet men daarom er dan ook alles voor om zo lang mogelijk jong en vitaal te ogen en te blijven. Zolang mensen leven wordt gezocht naar levensverlengende middelen. Tekenen van veroudering worden bij voorkeur verborgen of bestreden. Bijvoorbeeld met pillen en bedekkende crèmes, gunstige camera- filters om rimpels en kraaienpootjes weg te werken, en anders is er nog altijd de plastische chirurgie.

Oud is out. Jong is in.


Meer ondersteuning nodig

Door stapeling van klachten, of het wegvallen van naasten, komt het voor dat er meer ondersteuning, hulp of zorg nodig heeft. In sommige gevallen is het zelfs noodzakelijk om beschermd of beschut te wonen met intensieve zorg. Bijvoorbeeld als er sprake is van gevorderde dementie (met sterk veranderend gedrag). Of wanneer er ernstige problemen zijn in het lopen en bewegen en wanneer een zelfstandige toiletgang niet meer lukt. Ondersteuning van een partner, kinderen en of naasten zorgt er meestal voor de oudere nog redelijk zelfstandig in zijn thuissituatie kan functioneren. Maar als mantelzorgers uitgeput raken of wegvallen en de wijkzorg kan de hulpvraag niet meer aan, valt meestal pas echt op wat de werkelijke 'zorgzwaarte' is. Dan is beschut of beschermd wonen met 24-uurszorg een volgende logische stap.


Genezing van veroudering is een utopie

De gezondheidszorg richt zich van oudsher op het bestrijden van schade en het verrichten van schadeherstel. Voorheen werd ‘gezondheid’ omschreven als ‘een toestand van compleet welbevinden op fysiek, mentaal en sociaal niveau, en niet alleen de afwezigheid van ziekte’.

Maar deze visie op gezondheid is medicaliserend, statisch en wellicht ook te idealistisch. Een toestand van compleet welbevinden is namelijk zo goed als onmogelijk. Zeker bij de oudere 'doelgroep' in de gezondheidzorg is dit het geval. Ouderen worden steeds ouder en de kans op het hebben van een chronische ziekte of beperking wordt hiermee groter. Het alsmaar blijven behandelen van ouderen met een chronische aandoening -om een toestand van compleet welbevinden te realiseren- is ondoenlijk en dus niet realistisch. Het willen genezen van chronische aandoeningen die om de hoek komen kijken bij veroudering) is een utopie.


Moderne visie op gezondheid

Als de oude visie op gezondheid(szorg) niet meer past, welke mogelijkheden zijn er dan nog meer?

Gezondheid is meer dan je lichamelijk goed voelen. Het zijn niet de ziektes en de beperkingen die het leven bepalen, wel hoe iemand daar mee omgaat en hoe je kleur geeft aan je leven. De moderne visie op gezondheid is dei van ‘positieve gezondheid’. Deze visie lijkt beter aan te sluiten bij de wensen en behoeften van ouderen. De (oudere) mens staat hierbij centraal, en niet de klacht of de aandoening. De volgende vraag staat centraal: hoe kun je, ondanks beperkingen en chronische klachten, je 'ding' blijven doen als mens. En dan komen de volgende vraag op: Wat is dan je 'ding'? Wat maakt voor jou het leven de moeite waard? Waar krijg je goede zin van? Hoe kun je zingeving ervaren?


Persoonlijke benadering

De cliënt centraal stellen in zorg en behandeling vraagt om een persoonlijke benadering. een flexibele invulling van zaken als wonen, welzijn en zorg. Het gaat om maatwerk, want -zoals gezegd- de ene oudere (met bijhorende situatie/ omstandigheden) is absoluut de andere niet!

Ouderen zijn in de afgelopen jaren steeds mondiger geworden. Maar ook veeleisender en stellen zich in de gezondheidzorg steeds meer op als 'consument' of 'klant' en 'cliënt', in plaats van 'patiënt'. iets wat daar absoluut niet meer bij hoort is een paternalistische houding van de zorgprofessional die zegt (en bepaalt) wat goed is voor de oudere. Denken vanuit een vaststaand behandelaanbod en een vaste aanpak is in 2025 toch echt wel tabé!


Samen besluiten maken

Het uiteindelijk de oudere zelf is die uit zou moeten maken wat goed en slecht voor hem is en wat hem leefplezier en zin geeft. Mensen willen in de regel meedenken over besluiten in de zorg en behandeling op een basis van gelijkwaardigheid.

Werken met de visie van positieve gezondheidzorg betekent dat mogelijkheden worden benadrukt (in plaats van beperkingen). De focus ligt niet (alleen) op hoe problemen of klachten van cliënten kunnen verbeteren, maar ook op hoe kan worden voortgebouwd op sterke kanten van ouderen en hun (zorg)omgeving en wat er goed gaat. Het is hierbij belangrijk om stil te staan bij wat waardevol is voor de oudere. Wat helpt is je verplaatsen in de situatie van de oudere: hoe zou je zelf behandeld en bejegend willen worden?

Door buiten de eigen kaders te denken en aan te sluiten bij de oudere zelf, ontstaan er kansen en mogelijkheden. Deze manier van denken en handelen nodigt uit om over de muren van het werk, de organisatie of het domein heen te kijken en gelijkgestemden te zoeken om mee samen te werken. Het stimuleert samenwerking tussen verschillende partijen een aanbieders.


Loslaten en anders denken: oplossingsgericht werken

Werken met de visie van positieve gezondheidszorg betekent een structurele verandering in de wijze waarop we met ouderen en zorg omgaan. Loslaten van oude werkwijzen en patronen. 'Zo werken we nou eenmaal hier' past echt niet meer.

Anders en kritisch denken (en doen!) is noodzakelijk om te komen tot passende oplossingen, waarbij gewoontes en zaken die niet meer werken worden losgelaten. Doe wat werkt maar stop met wat er niet werkt en doe. probeer iets anders (wat dan ook).

Deze manier van denken en handelen sluit nauw aan bij het oplossingsgericht werken (in het Engels 'solution focused'), een bewezen-effectieve stroming binnen de psychologie en psychotherapie. Oplossingsgericht werken, een methodiek uit de psychologie, is hierbij de praktische vertaling naar de klinische praktijk.

Door oplossingsgerichts taal te gebruiken vindt er een verschuiving plaats van problemen naar mogelijkheden en oplossingen. Er is aandacht voor meedoen, zingeving, optimaliseren van de kwaliteit van leven en voor datgene wat voor iemand kleur aan het leven geeft.



3 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments


Inschrijfformulier

Bedankt voor de inzending!

©2022 door Positieve Focus
KvK 71266895 (René den Haan)

bottom of page