De schaalvraag: een blauwdruk van oplossingsgericht werken.
In deze blog geven we uitleg hoe de schaalvraag werkt.
Mag ik je een vreemde vraag stellen? Stel je hebt een lijn van 10 tot 0. 10 is waar je uit wilt komen, de gewenste situatie, en 0 is het omgekeerde, misschien wel de situatie op zijn ergst.
Wat is het?
De schaalvraag is niet één vraag, maar een reeks vragen in een bepaalde volgorde. De schaal loopt van 10 tot 0. We beginnen bij de gewenste situatie. Een gewenste situatie waar jouw gesprekspartner naar toe wil.
Hoe hoog wil je op de schaal komen? Zullen we dit samen onderzoeken door op het gewenste punt te gaan staan?
Er zijn verschillende onderwerpen om in te schalen, zoals de gewenste situatie, de mate van vertrouwen of de motivatie om het doel te behalen.
Geen beoordeling
Het lijnstuk kan voorzien worden van (denkbeeldige) cijfers, percentages, letters, kleuren, smiley's of symbolen. Het is geen beoordeling, maar een inschatting van de ander over hoe de situatie nu is ten opzichte van de gewenste situatie (het doel).
Wandelen
De denkbeeldige lijn kan bewandeld worden. Je gesprekspartner kiest dan een begin- en eindpunt waartussen de stapjes worden gezet.
Wandelen kan ook buiten. Een goede afwisseling voor die luie bureaustoel!
Stap 1. Wat staat er op het eindpunt?
Na een korte uitleg van de schaalvraag wordt het doel geanalyseerd. Hierbij werk je met een positief geformuleerd doel: waar wil je heen? (In plaats van waar wil je vanaf?).
De 10 staat voor de gewenste situatie. Dat kan een situatie zijn waarin klachten of problemen er niet, minder of hanteerbaar genoeg zijn.
Visualisatie van de ideale situatie geeft perspectief, hoop en houvast.
Een doel zet aan tot actie, vooral als deze in verbinding met iets wat echt belangrijk is voor de ander.
Realistisch doel
Vaak horen we op trainen de vraag maar wat nou als mijn gesprekspartner een onrealistisch doel noemt?
Het doel wordt realistisch door te vragen naar de betekenis van dit doel. En dit vervolgens te vertalen in gedragingen. Het gaat om de vraag achter de vraag.
Als iemand wil lopen, terwijl dit niet meer lukt kun je vragen wat lopen betekent, of hoe dit anders zal zijn dan nu. Welk verschil dit vervolgens maakt.
Dan kan iemand bijvoorbeeld zeggen dat hij het belangrijk vindt om te kunnen gaan en staan waar hij wilt. Vrijheid, in plaats van een afhankelijk gevoel.
Hierna wordt gevraagd welke kleine momenten er al zijn die een beetje het gevoel van vrijheid geven en wat hij of zij toen deed, de positieve uitzonderingen .
Stap 2. Huidige positie.
Waar zou je zeggen waar je nu bent op deze schaal?
Je gesprekspartner kiest vervolgens een plek op de schaal.
Wees neutraal in je reactie op het cijfer of het antwoord. Het is geen beoordeling of diagnose, maar een schatting van waar jouw gesprekspartner zich nu bevindt ten opzichte van zijn eigen doel.
Stap 3. Vraag naar wat er al is.
Kijk eens achterom naar de afstand die je al hebt afgelegd. Wat heb je tot nu toe al gedaan om vooruit te komen of je staande te houden? Wat maakt dat deze positie niet lager is dan dat hij is?
Navragen wat iemand al doet of deed om vooruit te komen of zich staande te houden, geeft erkenning en benadrukt coping. Je gesprekspartner gaat nadenken over zijn sterke kanten, positieve uitzonderingen en eerdere successen.
Ook kun je navragen of je gesprekspartner wel eens hoger op deze schaal heeft gestaan, welk verschil dit maakte en wat er destijds werkte.
Vraag goed door en onderzoek sterke kanten en de coping, totdat je levendig voor je ziet wat je gesprekspartner deed dat werkte in deze situatie.
Stap 4. Visualiseer een stapje vooruit
Ben je bereid om te onderzoeken hoe een volgend stapje eruit kan zien? Waar op de schaal zou je moeten staan om een verschil te merken?
Hoe ziet één stapje hoger op de schaal eruit? Waaraan merk je straks dat je één stapje hoger bent gekomen? Wat zal er dan anders zijn? Wat kun jij dan doen?
Stap 5. Actie!
Nodig je gesprekspartner uit om een volgend stapje te zetten.
Onderzoek wat er nodig is om dit te kunnen doen en op welk moment dit gedaan kan worden.
Ben je bereid om een volgend stapje te zetten?
Wat zal voor jouw een volgende stap zijn? Wat doe je dan straks anders?
De kracht van eenvoud
De schaalvraag maakt verandering en coping op een eenvoudige manier inzichtelijk en meetbaar. Het is een krachtige interventie om het doel en vooruitgang te visualiseren.
Comments