Oplossingsgerichte professionals werken met een doelanalyse, De doelanalyse komt in plaats van een probleemanalyse. Hoe je dat doet lees je in deze blog.
Toenaderingsdoelen
Globaal zijn er toenaderingsdoelen en vermijdingsdoelen. De eerste gaat over waar je naar toe wil en wat er voor het probleem in de plaats komt.
Ik wil weer naar buiten om sociaal contact te hebben.
Vermijdingsdoelen gaan over het wegnemen van de klacht of het probleem. Iets wat je niet wilt hebben of waar je vanaf wilt. Eigen is een niet-doel geen doel. Iets wat je niet hebt of er niet is, daar kun je ook niet naar toe. En gek genoeg komen mensen vaak aan met vermijdingdoelen. Zo'n vermijdingsdoel klinkt logisch maar is slecht werkbaar.
Ik wil geen conflict meer.
Als je boodschappen gaat doen maak je toch een lijstje met alles wat je wél wilt hebben? Vermijdingsdoelen zorgen ervoor dat er oogkleppen of een tunnelvisie ontstaan en versmallen het denkkader.
Toenaderingsdoelen geven hoop en zorgen ervoor dat je creatief gaat denken. Als ze in verbinding staan met iets wat je wezenlijk belangrijk vindt, dan motiveert zo'n doel om stappen vooruit te zetten.
Op reis!
Toenaderingsdoelen kunnen worden vergeleken met het maken van een reis:
1. Maak eerst een beeld van de gewenste situatie in de toekomst.
2. Ga dan terug naar waar je nu bent en kijk dan hoe de route naar het doel eruit ziet.
3. Bedenk welke obstakels er te verwachten zijn en hoe daarmee het beste kan worden omgegaan.
Oja, Als je eerst naar een beschrijving vraagt van de huidige ongewenste situatie maakt het automatisch lastig om vervolgens de gewenste situatie te beschrijven, Dus laat een probleembeschrijving maar liever achterwege.
Onrealistische doelen
Wanneer het doel niet realistisch is wordt er erkenning geven voor de onmogelijkheid van dit doel.
Natuurlijk wilt u liever de loterij winnen. Het leven moet op het ogenblik moeilijk voor je zijn met zo weinig geld.
Samen met de cliënt wordt vervolgens nagegaan welke achterliggende wens of verlangen er met dit doel samenhangt. Wat is de betekenis van deze wens?
Vertel eens. Stel je zou de loterij winnen. Wat doe je dan anders dan nu en welk verschil maakt dat voor je? Wat betekent dit doel voor je?
Mini wondertjes
Na het analyseren van de gewenste situatie is het belangrijk om te gaan letten op de momenten die al een klein beetje hetzelfde gevoel geven als in de gewenste situatie. Dat zijn de positieve uitzonderingen of mini-wondertjes. Wat kan je doen om die nog eens te veroorzaken?
Welke momenten zijn er geweest waarop het probleem er niet of minder was?
Wat gebeurde er precies zodat het wat beter ging? Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
Meerdere personen
In het geval dat er meer dan één persoon bij de gesprekken aanwezig zijn is het belangrijk dat het gezamenlijke doel geformuleerd wordt. Het doel wordt vaak geformuleerd als de situatie waarin de (samenwerkings)relatie hersteld is. Dit kan een persoonlijke relatie zijn, zoals die tussen werkgever en werknemer, tussen collega’s en binnen teams. Het gezamenlijke doel kan ook zijn dat een (samenwerkings)relatie op een zo positief mogelijke wijze wordt beëindigd.
Doelvragen
Tenslotte volgen nu een aantal handige oplossingsgerichte vragen om het doel boven water te krijgen.
Wat is het doel van jouw komst?
Wat wil je voor het probleem in de plaats?
Waar hoop je op? Welk verschil zal dat maken
Wat wil je aan het eind van dit gesprek bereikt hebben om te kunnen zeggen dat het zinvol en nuttig is geweest?
Stel dat er vannacht een wonder gebeurt waardoor het probleem dat je hier brengt
(voldoende) is opgelost, maar je wist het niet want je sliep. Waaraan zal je dan
morgenochtend het eerste merken dat het wonder is gebeurd? En hoe verder?
Waaraan zal je merken dat je niet meer terug hoeft te komen naar gesprekken?
Wat zal er anders zijn als het probleem is opgelost?
Wat wil je anders als gevolg van de gesprekken hier?
Wanneer kunnen we stoppen elkaar te zien?
